بررسی تطبیقی مضمون‌های حکمت آمیز در شعر متنبّی و سنایی

متنبّی و سنایی دو شعر بزرگ ادبیات عرب و ادبیات فارسی هستند که هر دو به حکمت و اندرز شهرت دارند. حکمت، در شعر این دو شاعر از بسامد بالایی برخوردار است و یکی از مضمون‌های اصلی شعر آنها به شمار می‌رود. یافتة اساسی این پژوهش آن است که فرهنگ اسلامی و آموزه‌های آن وکتب دینی به ویژه قرآن و نهج البلاغه، حکمت ایران باستان و حکمت عربی کهن، الهامات شعری و فلسفة یونان از منابع حکمت در شعر این دو شاعر به ویژه در شعر متنبّی است. نگارندگان در این گفتار بر این باورند که سنایی به علت آگاهی گسترده از فرهنگ و ادبیات عرب، در برخی از مضمون‌های حکمت آمیز از متنبّی تأثیر پذیرفته است. افزون بر این، در برخی از مضمون‌های حکمت آمیز این دو، همگونی‌هایی وجود دارد که بیشتر از باب توارد خاطر و تجربه‌های شعری هستند. همچنین برخی از این حکمت‌ها ریشه در فرهنگ ایرانی، اسلامی و یونانی دارند. این پژوهش بر آن است تا بر پایة مکتب فرانسوی ادبیات تطبیقی به بررسی همگونی‌ها و ناهمگونی‌های مضامین حکمت آمیز موجود در شعر این دو شاعر و احیاناً تأثیر پذیری سنایی از متنبّی بپردازد.